Una je rijeka koja čini veliki dio prirodne granice Hrvatske i BIH. Na izvoru je planinska rijeka, a kako ide prema ušću, postaje ravničarska rijeka. Izvor rijeke Une naziva se Vrelo Une i veoma je posebno prirodno područje.
Vrelo Une je jedan od izvora rijeke Une. Nalazi se u ličkom dijelu Zadarske županije, kod mjesta Donja Suvaja, na 396 metara nadmorske visine. Izvire ispod padina planina Plješevice i Stražbenice. Na izvoru Una čini bajkovito plavozeleno jezero okruženo šumom i visokim strmim liticama.
Izvor rijeke Une ili Vrelo Une je najdublji krški izvor u Hrvatskoj i među prvih pet najdubljih u svijetu. Dosad je istražen do dubine od 248 metra, ali dno nije dosegnuto. Temperatura vode je konstantna i iznosi 7 – 8 °C. Izvor ima oblik okruglog, mirnog, modrozelenog jezera.
Vrelo je nastalo na mjestu dodira verfenskih obojenih škriljavaca s početka trijasa i mlađih jurskih vapnenaca. Na stijenkama vrela istaložene su male sedrene naslage.
Vrelo se okomito spušta do dubine od oko 50 metara, a potom se sužava na pukotinu širine desetak metara. Zatim nastavlja prema sjeverozapadu do dubine od 83 metra gdje se sužava na 5 metara. Potom naglo skreće prema jugu i ide okomito do dubine od 123 metra. Nastavlja prema sjeverozapadu do 205 m i na nekim se dijelovima sužava na 2 do 3 metra. Na dubini od 235 metara izvor se sužava u uži kanal koji se širi nakon desetak metara. Postignuta dubina je 248 metara.
Cijelo vrelo prekrivaju brojne alge. U vrelu žive brojne ličinke tulara vodencvjetova i puževa te vodeni kornjaš. Duboko u vrelu otkriveni su čvoraši i riba peš.
Izvor rijeke Une ili Vrelo Une s kanjonom u dužini od 150 metara zaštićeno je kao hidrološki spomenik prirode površine 263 ha (2,63 km2) 1968. godine. Veći dio toka u BiH proglašeno je nacionalnim parkom.
Čitaj, prati i komentiraj naše priče i na našoj Facebook stranici Život i stil!
